11 stycznia 2024 roku, Rządowe Centrum Legislacji opublikowało kolejny projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Projekt ten ma na celu implementację wymogów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 do polskiego porządku prawnego.
Zgodnie z planami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, kierowanego przez ministra Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk, rząd zamierza przyjąć ten projekt do końca marca 2024 roku i skierować go do Sejmu. Niestety, projekt nie ma być poddany konsultacjom publicznym.
Zmiany w projekcie
Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, opublikowany przez Rządowe Centrum Legislacji, przynosi kilka istotnych zmian w porównaniu do poprzednich wersji. Oto najważniejsze różnice:
- Powrócenie do koncepcji powierzenia Rzecznikowi Praw Obywatelskich (RPO) roli w przyjmowaniu zgłoszeń zewnętrznych oraz udzielaniu informacji i wsparcia zgłaszającym: W poprzednim projekcie z lipca 2023 roku taką rolę miała pełnić Państwowa Inspekcja Pracy.
- Usunięcie zapisu dotyczącego interesu publicznego: W nowym projekcie usunięto zapis, z którego wynikało, że ochrona sygnalisty przysługuje tylko wtedy, gdy przekazywana przez niego informacja o naruszeniu dotyczy interesu publicznego.
- Zmiana w wymogach zaświadczenia: Projekt usuwa zapis, który uzależniał ochronę sygnalisty od wydania zaświadczenia przez organ publiczny przyjmujący zgłoszenie zewnętrzne. Teraz możliwe jest wydawanie zaświadczenia na żądanie osoby zgłaszającej naruszenie.
- Przechowywanie danych osobowych: Dane osobowe oraz dokumenty związane ze zgłoszeniem zewnętrznym mają być przechowywane przez Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) przez okres 12 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym przekazano zgłoszenie zewnętrzne do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych.
- Terminy: Ustawa ma wejść w życie miesiąc po jej ogłoszeniu, a podmioty obowiązane mają miesiąc na ustanowienie procedur zgłoszeń wewnętrznych lub zewnętrznych (RPO i organy publiczne) od dnia wejścia w życie ustawy. Poprzedni projekt zakładał, że ustawa wejdzie w życie po upływie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem niektórych przepisów. Wyjątek dotyczył m.in. obowiązku ustalenia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych (art. 24 ust. 1). W tym przypadku ustawa miała zacząć obowiązywać po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Wydłużenie terminu wejścia w życie ustawy i obowiązku ustalenia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa należy uznać za dobry krok, jednakże w dalszym ciągu jest to bardzo krótki czas na wdrożenie procedur. Dlatego już teraz warto rozpocząć projekty wdrożeniowe w swoich organizacjach, aby zdążyć na czas.
Twoja organizacja potrzebuje pomocy we wdrożeniu wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa? Skontaktuj się z nami
